Izborna drama u Rumuniji završena historijskim preokretom: Proevropski kandidat Nikušor Dan porazio radikalnu desnicu
Iako je Rumunija mjesecima bila u političkoj neizvjesnosti, izborna drama konačno je okončana historijskom pobjedom — Nikušor Dan, proevropski kandidat i gradonačelnik Bukurešta, pobijedio je Đorđa Simiona, lidera krajnje desničarske stranke Alijansa za ujedinjenje Rumuna (AUR). Ovaj rezultat odjeknuo je širom Evrope, ali i poslao jasnu poruku Moskvi: ruski uticaj na Balkanu doživio je ozbiljan poraz.
Historijska pobjeda proevropskog kandidata
Nakon tri izborna kruga i gotovo pola godine političke nestabilnosti, Rumunija je konačno dobila predsjednika. Nikušor Dan, nezavisni kandidat s izraženim proevropskim opredjeljenjem, osvojio je 54% glasova, ostavivši iza sebe Simiona koji je dobio 46%. Ova pobjeda ne znači samo unutrašnju političku promjenu, već predstavlja i snažnu poruku Evropskoj uniji i NATO-u da Rumunija ostaje privržena zapadnim vrijednostima.
Uprkos tome što je Simion u prvom krugu osvojio visokih 40%, dok je Dan jedva ušao u drugi krug sa 21%, neočekivana prednost krajnje desnice izazvala je snažnu mobilizaciju građana i preokret u drugom krugu.
Moskva ostala bez oslonca u Bukureštu
Ovaj izborni rezultat nije samo poraz krajnje desnice, već i ozbiljan udarac za Rusiju, koja je, prema izvještajima, snažno podržavala desničarske opcije u Rumuniji. Đorđe Simion, koji se često predstavljao kao „rumunski Tramp“, otvoreno je kritikovao EU i NATO, te pozivao na redefinisanje odnosa sa zapadnim partnerima.
Podsjetimo, rezultati prvobitnog glasanja iz novembra 2024. su poništeni zbog dokazanog ruskog uplitanja u izbornu kampanju. Tadašnji pobjednik, Kalin Đorđesku, diskvalificiran je zbog finansijske podrške iz Moskve, što je još jednom potvrdilo širu strategiju Kremlja da preko krajnje desnice destabilizira evropske države.
- „Rusija nije stvorila problem u Rumuniji, ali je dovoljno doprinijela da situacija dođe na ivicu. Nikada neće propustiti priliku da iskoristi krizu“, upozorava Oana Popesku, direktorica GlobalFokus Centra iz Bukurešta.
Građani Rumunije rekli “ne” ekstremizmu
Ključnu ulogu u preokretu drugog kruga imala je masovna mobilizacija proevropskih birača. Dok je izlaznost u prvom krugu iznosila 53%, u drugom je skočila na čak 65%. Analitičari ocjenjuju da su građani u drugom krugu shvatili ozbiljnost situacije i opasnosti koje bi pobjeda Simiona donijela.
„Prvi krug bio je izraz bijesa i razočarenja u politički sistem. Ali kad su ljudi shvatili šta bi Simionova pobjeda značila za evropsku budućnost Rumunije, probudili su se“, pojašnjava Popesku.
Presudnu ulogu imala je i dijaspora, koja tradicionalno podržava proevropske kandidate. Iako je Simion imao jaku podršku u ruralnim dijelovima, glasovi iz inostranstva su donijeli prevagu Nikušoru Danu.
Novi predsjednik s jasnom vizijom
Odmah nakon proglašenja pobjede, Nikušor Dan je poručio da Rumunija kreće u novi početak i da želi obnoviti povjerenje građana u institucije.
- „Rumunija od sutra okreće novu stranicu. Moramo zajedno graditi zemlju, bez obzira na to za koga ste glasali“, poručio je okupljenim pristalicama u Bukureštu.
Jedan od prvih izazova s kojim će se suočiti jeste formiranje nove vlade, nakon što je premijer Marcel Čolaku podnio ostavku zbog loših rezultata svoje stranke. Dan će morati pronaći ravnotežu između proevropske politike i političkih podjela koje su ostale iza prethodne vlasti.
Poraz desničarskog populizma i opomena Evropi
Evropska javnost pažljivo je pratila izbore u Rumuniji jer se postavljalo pitanje hoće li još jedna članica EU skrenuti ka desničarskom populizmu. Simion je tokom kampanje zagovarao povlačenje podrške Ukrajini i slabljenje evropske solidarnosti. Njegova pobjeda bi značila veliki udarac za jedinstvo EU u borbi protiv ruskog uticaja.
- „Ovi izbori su važna lekcija za cijelu Evropu. Populizam se može pobijediti, ali samo uz odlučnu političku mobilizaciju i jasnu proevropsku viziju“, zaključuje Popesku.
Kako dalje: Izazov ujedinjenja duboko podijeljene zemlje
Iako je dobio predsjednički mandat, Nikušor Dan suočava se s duboko podijeljenim društvom. Analitičari upozoravaju da će njegov uspjeh zavisiti od transparentnosti i sposobnosti da održi jedinstvo.
„Predsjednik mora ostati otvoren i transparentan. Ako iznevjeri očekivanja, rizikujemo povratak populizma već na narednim izborima“, poručuje politikolog Aleksandru Volaku.
Ruski uticaj slabi na Balkanu
Ovi izbori nisu samo unutrašnje pitanje Rumunije. Oni šalju snažnu poruku cijelom regionu: Kremlj nije uspio destabilizirati još jednu članicu EU.
- „Kremlj je računao na pobjedu desnice kao znak da širi svoj uticaj u istočnoj Evropi. Ali proevropska pobjeda u Rumuniji pokazuje da građani znaju prepoznati opasnost i da ne žele nazadovanje u autokratiju“, kaže Volaku.
Pobjeda Nikušora Dana označava prekretnicu i potvrđuje da Rumunija ostaje čvrsto opredijeljena za evropske vrijednosti, uprkos pritiscima sa Istoka.
Komentariši